Bài văn nghị luận giải thích là một dạng bài viết phổ biến trong chương trình học tiếng Việt. Nó đòi hỏi người viết phải làm rõ một vấn đề, khái niệm, hoặc câu nói bằng cách phân tích, lý giải, và chứng minh. Vậy, cách làm bài văn nghị luận giải thích như thế nào để đạt hiệu quả cao?
Hiểu Rõ Bản Chất Của Bài Văn Nghị Luận Giải Thích
Trước khi bắt tay vào viết, cần hiểu rõ bài văn nghị luận giải thích là gì. Đây là dạng bài văn yêu cầu người viết làm sáng tỏ một vấn đề, một hiện tượng, một câu nói, một khái niệm,… bằng cách phân tích, chứng minh, và đưa ra những lập luận thuyết phục. Mục đích chính là giúp người đọc hiểu rõ vấn đề được giải thích. Điều quan trọng là phải trình bày một cách logic, rõ ràng, và sử dụng các dẫn chứng cụ thể để làm sáng tỏ luận điểm.
Các Bước Thực Hiện Bài Văn Nghị Luận Giải Thích
Một bài văn nghị luận giải thích thường được triển khai theo các bước sau:
- Tìm hiểu đề bài: Đọc kỹ đề bài, xác định rõ vấn đề cần giải thích. Xác định phạm vi, đối tượng, và yêu cầu của đề bài.
- Tìm ý và lập dàn ý: Đây là bước quan trọng nhất. Cần liệt kê tất cả các ý liên quan đến vấn đề cần giải thích. Sau đó, sắp xếp các ý thành một dàn ý logic, mạch lạc. Dàn ý bao gồm 3 phần: Mở bài, Thân bài, và Kết luận.
- Viết bài: Dựa vào dàn ý đã lập, triển khai thành bài văn hoàn chỉnh. Cần chú ý diễn đạt rõ ràng, chính xác, sử dụng ngôn ngữ phù hợp.
- Đọc lại và sửa chữa: Sau khi viết xong, cần đọc lại bài viết để kiểm tra lỗi chính tả, ngữ pháp, và logic. Sửa chữa và hoàn thiện bài viết.
Phân Tích Chi Tiết Các Phần Của Bài Văn
Mở Bài
Phần mở bài có nhiệm vụ giới thiệu vấn đề cần giải thích. Có thể sử dụng các cách mở bài như: nêu vấn đề trực tiếp, đặt câu hỏi, hoặc kể một câu chuyện ngắn. Phần mở bài cần ngắn gọn, súc tích, và hấp dẫn.
Thân Bài
Đây là phần quan trọng nhất của bài văn. Phần thân bài cần trình bày chi tiết, cụ thể các luận điểm đã nêu trong dàn ý. Mỗi luận điểm cần được chứng minh bằng các dẫn chứng, số liệu, hoặc lập luận logic. Cần chú ý sắp xếp các luận điểm theo một trình tự hợp lý, mạch lạc.
Kết Luận
Phần kết luận có nhiệm vụ tóm tắt lại những ý chính đã trình bày trong bài và khẳng định lại vấn đề cần giải thích. Có thể đưa ra một số bài học, kinh nghiệm, hoặc lời khuyên liên quan đến vấn đề.
Kết luận bài văn nghị luận
Ví Dụ Về Cách Làm Bài Văn Nghị Luận Giải Thích
Giả sử đề bài yêu cầu giải thích câu nói: “Có công mài sắt có ngày nên kim”. Bạn có thể triển khai bài văn theo các ý sau:
- Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ “Có công mài sắt có ngày nên kim”.
- Thân bài: Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ: Sự kiên trì, nhẫn nại sẽ giúp con người vượt qua mọi khó khăn, đạt được thành công. Đưa ra các dẫn chứng từ lịch sử, văn học, hoặc cuộc sống để chứng minh.
- Kết luận: Khẳng định lại giá trị của sự kiên trì, nhẫn nại trong cuộc sống.
Ví dụ bài văn nghị luận giải thích
Kết luận
Tóm lại, cách làm bài văn nghị luận giải thích đòi hỏi sự logic, rõ ràng, và chính xác. Bằng cách nắm vững các bước cơ bản và luyện tập thường xuyên, bạn sẽ có thể viết được những bài văn nghị luận giải thích hay và đạt điểm cao.
FAQ
- Bài văn nghị luận giải thích khác gì với bài văn nghị luận chứng minh?
- Làm thế nào để tìm ý cho bài văn nghị luận giải thích?
- Có những cách mở bài nào cho bài văn nghị luận giải thích?
- Làm thế nào để viết phần thân bài mạch lạc, logic?
- Kết luận của bài văn nghị luận giải thích cần chú ý những gì?
- Làm sao để tránh lan man khi viết bài văn nghị luận giải thích?
- Có những lỗi thường gặp nào khi viết bài văn nghị luận giải thích?
Mô tả các tình huống thường gặp câu hỏi.
Thường gặp các câu hỏi về cách tìm ý, cách lập dàn ý và cách diễn đạt sao cho mạch lạc, rõ ràng.
Gợi ý các câu hỏi khác, bài viết khác có trong web.
Bạn có thể tìm hiểu thêm về cách viết các dạng bài văn nghị luận khác như nghị luận chứng minh, nghị luận xã hội.